- «چوب و دَلِّه» ابزار اعلام زمان سحر/ ميزباني هفت خانه از گروههاي «قاشق زن»
خبرگزاري فارس از ابرکوه، ابرکوه را از هر منظر که نگاه کنيم به قدمت، تمدن، کهن و باستاني بودن آن پي خواهيم برد که اين مهم در آداب‌ورسوم مردمان قديم اين شهر به‌خوبي نمايان است.
ازجمله اين رسوم کهن مربوط به ماه مبارک رمضان است که از ديرباز در ميان مردم متدين و مذهبي شهرستان ابرکوه، جايگاهي بس والا و مقدس داشته است. در اين گزارش دو تن از محققان ابرکوهي در گفتگو با خبرنگار فارس به گوشه‌اي از سنت‌هاي مربوط به اين ماه مبارک اشاره مي‌کنند.
باز کردن چشم پس از ديدن ماه، بر روي اشياء مقدس
محمدحسين اسحاقي اظهار کرد: در واپسين روزهاي ماه شعبان مردم براي رؤيت هلال ماه رمضان به پشت‌بام‌ها مي‌رفتند و به محض رؤيت ماه، چشمان خود را مي‌بستند و تلاش مي‌کردند که چشمان خود را بر روي عزيزان خود و يا اشيا و اجسام مقدس همچون قرآن و يا آب که مايه‌روشني و حيات است، باز کنند.
اسحاقي خاطرنشان کرد: برپايي نماز جماعت در مساجد يکي از مهم‌ترين اصول روزه‌داري در ابرکوه بوده و هست که در گذشته تمامي مراسمات ازجمله احياء شب‌هاي قدر و برپايي نمازهاي جماعت سه‌گانه در مسجد جامع ابرکوه برگزار مي‌شد.
افطاري دادن با شير
وي افطاري دادن به فقرا و ايتام را يکي ديگر از پسنديده‌ترين سنت‌هاي مردم ابرکوه برشمرد و گفت: در اين ماه افراد هنگام افطار با شير از روزه‌داران پذيرايي مي‌کردند.
اين محقق ابرکوهي ادامه داد: درگذشته ابزاري همچون ساعت و . همچون امروز براي بيدار شدن مردم هنگام سحر وجود نداشت؛ اما آن دسته از مردم محل که از خواب بيدار مي‌شدند ساير همسايه‌ها و اهالي محل را نيز با روش‌هاي خاصي براي خوردن سحري و عبادت بيدار مي‌کردند.
اسحاقي ادامه داد: در همين راستا تعدادي از افراد هنگام سحر در کوچه‌ها و معابر به راه مي‌افتادند و با يک چوب به سطلي که در اصطلاح عاميانه به آن «دلّه» گفته مي‌شد، مي‌کوبيدند تا از صداي آن، ساير مردم نيز از نزديک شدن به وقت اذان صبح آگاه شوند.
نواي دل‌نشين مناجات، زنگ هشدار سحر
وي يادآور شد: عده‌اي از افراد نيز که داراي صوت و لحن دل‌نشيني بودند بر روي پشت‌بام‌ها رفته و شروع به خواندن مناجاتي مي‌کردند که غالباً به زبان فارسي قرائت مي‌شد که نمونه آن عبارت است از:
يا رب به محمد که علي را برسان
آن يکه‌سوار حيدري را برسان
آن دَم که اَجل دامن عمرم گيرد
پيش از ملک‌الموت، علي را برسان
برپايي مراسم شادي در شب مرگ قاتل حضرت علي (ع)
در ادامه حامد اکرمي به آيين‌هاي کهن مرتبط با شب 27 ماه رمضان اشاره کرد و گفت: مردم ابرکوه به استناد برخي روايات و نقل‌قول‌هاي گذشتگان، شب 27 ماه رمضان را شب کشته شدن «ابن ملجم مرادي»، قاتل حضرت علي (ع) مي‌دانند و بر همين اساس اين شب را به شادي مي‌گذرانند.
اکرمي عنوان کرد: بسياري از مراسم‌هاي مبارک و ميمون مانند ميهماني‌هاي خانوادگي، حنا بستن، ديدار با دوستان و آشنايان، خواستگاري، بله برون، عقد و عروسي و . در اين شب برگزار مي‌شد و اغلب زوج‌هاي جوان به يکديگر هدايايي مي‌دادند که به هديه بيست و هفتمي معروف بود.
تضمين برکت يک سال با پخت بَلُکِ بيست و هفتمي
وي به پخت نوعي نان معروف به «بَلُکِ بيست و هفتمي» اشاره کرد و افزود: بَلُک به ناني گفته مي‌شود که در ابعاد کوچک‌تر از نان معمولي پخته مي‌شود و از گذشته در ابرکوه رسم بر اين بوده است که مردم در شب 27 ماه رمضان، اين نان را به نيت پنج تَن آل عبا و يا 14 معصوم به تعداد پنج يا 14 عدد مي‌پختند و در کيسه‌هاي برنج، آرد و يا گندم نگه مي‌داشتند با اين اعتقاد که اين اقلام تا سال آينده برکت خواهد داشت.
پژوهشگر ابرکوهي ابراز کرد: مراسم «دوست علي» يکي از معروف‌ترين سنت‌هاي کهن در فرهنگ مردم ابرکوه بوده است که تا به امروز نيز زنده نگه داشته شده و غالباً در محلات قديمي و بافت تاريخي شهر هنوز مي‌شود.
ميزباني هفت خانه از گروههاي «قاشق زن»
اکرمي ادامه داد: تعدادي از جوانان و نوجوانان در قالب گروههاي «قاشق زن» به هفت خانه مراجعه کرده و با گفتن چند عبارت به‌صورت شعر (دوست دوست دوست عليِ امام اول عليِ، ميدي يا برم؟)، از صاحب‌خانه تقاضا مي‌کردند تا آنان را دست‌خالي برنگرداند. صاحب‌خانه نيز هر نوع خوراکي که موجود داشت به آنان مي‌داد تا بين خود تقسيم کنند.
وي خاطرنشان کرد: رسمي که هنوز در ابرکوه کهنه و فراموش نشده است، معرفي نوعروس توسط خانواده شوهر به مردم محل در مسجد بود. بدين ترتيب که مادر شوهر از خانواده عروس براي بردن دخترشان به مسجد کسب تکليف مي‌کرد و بعد از بردن او به مسجد، چادرنماز، سجاده و . به او هديه مي‌داد و در به يُمن اين اتفاق فرخنده در بين نمازگزاران شيريني پخش مي‌کرد.
دين اسلام، منشأ آداب‌ورسوم ابرکوهي‌ها
اين محقق در خاتمه تأکيد کرد: اغلب سنت‌هاي ديرينه مردم ابرکوه ريشه در دين و فضائل اخلاقي و پسنديده‌اي دارد که اسلام در آيات، روايات و حتي قرآن به آن اشاره دارد که در اين سنت‌ها مي‌توان اهميت ازدواج، افطاري دادن و به ياد فقرا بودن، جايگاه ولايت حضرت علي (ع)، فراخواندن مسلمانان به عبادت و . را به‌خوبي درک کرد.
انتهاي پيام/90027/ن
درباره این سایت